พีพีโมเดล ความสำเร็จของการปิดเกาะ เพื่อเก็บลมหายใจสุดท้ายของพีพี

มีบางวันที่คุณมีความสุขมากกว่าวันไหน เพราะสิ่งที่คุณเชื่อและทำมาตลอด มันกลายเป็นความจริงที่เห็นประจักษ์ตา อยากรู้ไหมว่าปิดเกาะแล้วได้อะไร เชิญอ่าน

ย้อนกลับไปเมื่อ 2 ปีก่อน ผมขึ้นจากทะเลเกาะยูง หมู่เกาะพีพี ด้วยความเศร้าสุด

ผมเห็นแนวปะการังแห่งนี้มาตลอดชีวิต และภาพที่ผมเห็นในวันนั้น มันสามารถใช้คำว่า "ย่อยยับ" ได้เต็มปาก

คืนนั้น ผมนั่งคุยกับหัวหน้าพีพีที่เพิ่งย้ายมา เรากำลังอยู่ในช่วงเตรียมการ พีพีโมเดล

ผมไม่สามารถหาวิธีการใดมาฟื้นฟูปะการังของเกาะยูงได้ ตราบใดที่ยังมีคนไปเที่ยวอยู่มากมาย และคนเหล่านั้นทำร้ายปะการังทุกรูปแบบ

ทิ้งสมอ เหยียบ ให้อาหารปลา ฯลฯ นั่นคือสิ่งที่เห็นกับตา

เมื่อลองมองไปรอบตัว คุณไม่เห็นความหวังอะไรหรอก คุณเห็นเพียงความหมดหวัง

ไม่ใช่เฉพาะเพียงผม ใบหน้าของลูกศิษย์ที่ลอยน้ำอยู่ใกล้ๆ คล้ายถามผมว่าอาจารย์จะสอนผมให้ไปดูแลรักษาอะไร

ไม่เว้นแม้แต่หน้าของพี่ๆ คนขับเรือที่พานักท่องเที่ยวมา พวกเขารู้ดีว่าใต้ทะเลเป็นอย่างไร แต่พวกเขาก็ไม่รู้จะทำอย่างไร

มันเป็นความสิ้นหวัง...อย่างถึงที่สุด ของคนรักษา ของคนใช้ ของคนไทยหากได้เห็นเหมือนที่เราเห็น

และเราจะทำอย่างไร เมื่อเรามาถึงที่สุดของความสิ้นหวัง

ปิดเกาะ ! ผมคิดถึงคำนั้น แต่เราไม่ได้ทำมานานแสนนานแล้ว

ไม่ใช่ปิดชั่วคราวตามฤดูมรสุม แต่เป็นการปิดแบบไม่มีกำหนด ปิดเพราะแนวปะการังย่อยยับเกินแก้ไข

ปิดเพื่อเก็บลมหายใจสุดท้ายของพีพีไว้

เมืองไทยไม่เคยปิดแนวปะการังน้ำตื้นมาแสนนาน ย้อนกลับไปถึงช่วงก่อนสึนามิ ผมเคยขอให้หัวหน้าหมู่เกาะสุรินทร์ปิดเกาะตอรินลา เพื่อเก็บรักษาดงปะการังเขากวาง

นั่นเป็นเวลานานเกือบยี่สิบปี เป็นเวลาที่กระแสท่องเที่ยวยังไม่แรงเท่านี้ และเป็นเพราะจุดประสงค์ต่างกัน

แต่เราจะกล้า "ปิด" เกาะสักแห่งในหมู่เกาะพีพี ในยามที่ไม่มีใครกล้าขวางการท่องเที่ยวที่ทำรายได้มหาศาลหรือไม่ ?

ที่สำคัญ เราจะกล้าปิดเพียงเพราะการตัดสินใจของนักวิชาการเพียงหนึ่งคน โดยไม่มีอะไรมารองรับว่าปิดแล้วปะการังจะฟื้น ?

ผมไม่มีข้อมูลใดที่สามารถบอกได้ ไม่มีเอกสารอ้างอิงใด มีเพียงความเชื่อที่มาจากประสบการณ์

ผมเชื่อว่าทะเลย่อมมีหนทาง หากเราให้โอกาสเธอ

หัวหน้าพีพีมองหน้าผม หากอาจารย์กล้าพูด ผมก็กล้าทำ เป็นคำสัญญาอย่างสั้นๆ ในค่ำคืนนั้น

วันรุ่งขึ้น หัวหน้าเตรียมร่างประกาศ ขออนุญาตจากกรมอุทยาน ผู้บริหารเข้าใจและสนับสนุน กรมอุทยานประกาศปิดเกาะยูง ห้ามทำกิจกรรมท่องเที่ยวใดๆ

ปิดเกาะตาชัยอาจโด่งดังกว่า แต่ทั้งหมดเริ่มต้นมาจากเกาะยูง

ถ้าเราปิดเกาะยูงไม่ได้ เราก็ปิดเกาะตาชัยไม่ได้ และคงทำอะไรไม่ได้อีกหลายอย่าง

ในช่วงเวลาเกือบสองปีที่ผ่านมา เพื่อนธรณ์อาจเห็นผมพูดถึงเกาะยูงเป็นระยะ แม้ไม่ได้รับความสนใจมากมาย แต่ผมจำเป็นต้องพูดถึง

เพราะเกาะยูงคือจุดเริ่มต้นของความหวังใดๆ ทั้งมวล

การปิดเกาะยูงคือจุดพลิกผันของการจัดการอุทยานทางทะเลไทย

หากการปิดครั้งนี้ไม่สำเร็จ ไม่ส่งผลใด มันหมายถึงจุดเริ่มต้นที่กลายเป็นจุดจบ

ความหวังมันริบหรี่ เดิมพันมันสูงมาก และมันต้องใช้ใจมากมายเหลือเกินในการทำ

วันนี้ ผมนั่งอยู่กับหัวหน้าพีพี เราอยู่ริมทะเล และเราทั้งคู่กำลังยิ้ม

ภาพที่ทีมงานอุทยานสำรวจมา ข้อความที่รายงานมา ทำให้เราทั้งคู่ยิ้ม

แนวปะการังที่แทบไม่เหลือเศษซากเมื่อ 2 ปีก่อน วันนี้กลับเป็นดงปะการัง และที่สำคัญ พวกเธอเป็นดงปะการังเขากวาง ปะการังที่แทบไม่เหลือแล้ว

พวกเธอกำลังกลับมาพีพี !

และวันนี้ ทะเลตอบเราแล้วว่า

1. เมื่อเราปิดเกาะ และเข้มงวดจริงจัง ปะการังสามารถฟื้นฟูเองและกลับมาได้ ในระยะเวลาไม่นานเกินรอ

2. เขตสงวนรักษา/ฟื้นฟู ที่มีอยู่ในตำราการจัดการอุทยานทางทะเล มีความหมาย และสามารถส่งผลได้จริง

3. เราไม่จำเป็นต้องปิดทุกเกาะ เราสามารถใช้วิธีการต่างๆ ได้ แต่การลดจำนวนนักท่องเที่ยวจนถึงการปิดเกาะ เป็นมาตรการหนึ่งที่สามารถนำมาใช้และได้ผลจริง

4. ปลูกปะการังเป็นเรื่องดี แต่บางทีเราสามารถเก็บรักษาและปล่อยให้ทะเลฟื้นฟูตัวเอง โดยไม่ต้องเสียงบประมาณมากมาย ขอเพียงเราตั้งใจและทำจริง

5. เรายังมีหวัง ทะเลยังให้โอกาสเรา หากเราให้โอกาสเธอ

ผมแยกจากหัวหน้าพีพีแล้ว ผมอยู่คนเดียว กำลังมองทะเลตรงหน้า ทะเลสีดำ พระจันทร์ครึ่งดวงคล้อยลงต่ำ บนฟ้าหลังเที่ยงคืนมีดารา ไม่มากมายแต่ส่งประกาย

ดาวกระจ่างใสอยู่บนนภา...

จงศรัทธาในสิ่งที่คุณเชื่อมาตลอด และวันหนึ่ง คำตอบจะมาหาคุณเอง

วันนี้ คำตอบมาหาผมแล้ว ผมมองภาพเปรียบเทียบอีกที

ผมมองฟ้า ยิ้มให้ดาว

จงศรัทธาในแสงแห่งดวงดาว...

หมายเหตุ
ขออภัยที่ไม่สามารถเขียนแบบเป็นทางการได้ เพราะใจมันไม่ให้ ใจมันกำลังดีใจ เพราะสองปีที่เฝ้ารอ มันใช้แรงใจไปมากมายเหลือเกิน แรงเสียดทานมันเยอะจนไม่รู้จะบอกเล่ายังไง

ถึงตอนนี้ ใจมันร่ำร้อง อยากตะโกนให้ดังลั่น

สำเร็จแล้วโว้ยยยยย !

ขอบคุณเจ้าหน้าที่อุทยานทุกท่านที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ตั้งแต่ท่านอธิบดีจนถึงเจ้าหน้าที่ปฏิบัติการ งานของเราไม่มีดัชนีชี้วัดเป็นตัวเลขมากมาย แต่มีดงปะการังที่ลูกหลานเราจะเห็นได้ด้วยสายตาของพวกเขาพวกเธอ

ขอบคุณผู้ประกอบการและคนพีพีทุกคนที่ให้ความร่วมมืออย่างดีมาตลอด 2 ปี ลองมองภาพนี้อีกที ก่อนตอบลูกหลานว่าพ่อแม่ทำอะไรไว้ให้

ข้อมูลจากการสำรวจของทีมงานกรมอุทยาน รายงานในวันที่ 18 มีนาคม 2560

ทีมสำรวจวิจัยติดตามสถานภาพปะการังบริเวณเกาะยูง ซึ่งมีการประกาศปิดเกาะห้ามกิจกรรมท่องเที่ยว พบว่าบริเวณด้านทิศตะวันออกของเกาะซึ่งเคยมีสภาพเสื่อมโทรมอย่างมากจากการท่องเที่ยว แนวปะการังมีการฟื้นตัว และมีสภาพสมบูรณ์ขึ้น มีปะการังวัยอ่อนขึ้นเป็นจำนวนมาก

พื้นที่ดังกล่าวเป็นที่ที่มีการฟื้นตัวของปะการัง นับเป็นตัวชี้วัดที่ดีมากถึงผลของการปิดพื้นที่เกาะยูง โดยพบปะการังโคโลนีเก่าที่เจริญเติบโตเพิ่มขึ้น และยังพบปะการังเขากวางเกิดใหม่ที่มีสภาพสมบูรณ์อีกเป็นจำนวนมาก เป็นดงกว้างระยะทางหลายสิบเมตร

ข้อมูลโดยละเอียดจะแจ้งให้ทราบเป็นลำดับต่อไป

ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์