จีนเริ่มมีปัญหาเรื่องค่าเงินอ่อนค่าและเศรษฐกิจที่เริ่มทรุดลง ทำนักท่องเที่ยวหายทั่วโลก

สัญญานที่ไม่ดีของการค้าขายหรือทำธุรกิจคือการที่เราต้องพึ่งพาลูกค้ารายใดรายหนึ่งมากเกินไป เราจะหมดอำนาจการต่อรอง และถ้าเมื่อไรที่ลูกค้ารายนั้นจากไป นั่นคือหายนะทางธุรกิจเลยทีเดียว ทัวร์จีนก็เช่นกัน

เวลานี้มีหลายข่าวที่พยายามดิสเครดิตประเทศของตัวเองในเรื่องที่ทัวร์จีนที่หายไปแล้วบางส่วน แต่ผมบอกได้เลยนะครับว่าทัวร์จีนหายไปจากสถานที่ท่องเที่ยวทั่วโลกในจำนวนที่ไม่แตกต่าง ไม่ใช่แต่ประเทศไทยที่เดียว เพราะประเทศจีนเริ่มมีปัญหาเรื่องค่าเงินที่อ่อนค่าลง และเศรษฐกิจที่เริ่มทรุดลงไปถึงระดับล่างแล้ว คนจีนบางส่วนที่เงินไม่ได้เหลือมากนักจะเลือกเก็บเงินแทนที่จะเอาเงินไว้เที่ยว และอีกอย่างคือมันเลยช่วงหยุดยาวของเขามาแล้ว และอีกสองเดือนกว่าๆ ก็ต้องมีรายจ่ายตรุษจีนที่ต้องเอาเงินไว้ใช้จ่ายหรือกลับไปให้ทางบ้านอีก การเที่ยวเลยน้อยลงทั้งที่ฤดูกาลนี้ของเราคือไพร์มไทม์ของการท่องเที่ยวก็ตาม

ผมเคยเห็นญี่ปุ่นมาตั้งแต่สมัยที่คนรุ่นเก่าของเขายังไม่มีคุณภาพ บ้านเมืองก็ยังไม่สะอาดเหมือนสมัยนี้ ขยะบนถนนยังหาดูได้ไม่ยากไม่ต่างกับบ้านเรา จะบอกว่าคนญี่ปุ่นรุ่นเก่าอีกรุ่นหนึ่งยังไม่มีวินัยเหมือนรุ่นใหม่ก็ว่าได้ แต่เขาใช้เวลาไม่นานเลย พอคนรุ่นใหม่มีวินัยเรื่องความสะอาดโตขึ้นมาญี่ปุ่นก็เป็นญี่ปุ่นแบบทุกวันนี้ และผมคิดว่าประเทศจีนก็เช่นกันเวลานี้คนรุ่นใหม่เริ่มขึ้นมาแทนที่แล้ว

เวลานี้จีนเองก็พยายามทำให้ประเทศของตัวเองเป็นแหล่งท่องเที่ยวดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วโลกให้มาใช้เงิน รวมถึงดึงนักท่องเที่ยวภายในประเทศให้อยู่ในบ้านตัวเองด้วย จะเห็นว่าจีนนั้นทุ่มเงินเรื่องห้องน้ำจากเมืองใหญ่ๆ จนไปถึงสถานที่ท่องเที่ยวต่างจังหวัด ผมคิดว่าน่าจะเป็นเงินระดับหลายพันล้าน 

แม้จะไม่หรูแบบวัดร่องขุนหรือหลายๆ ที่ในบ้านเรา แต่ก็ไม่อุจจาดเหมือนเมื่อสิบปีก่อนแล้ว และเดี๋ยวนี้คนจีนเองก็เริ่มมีทัศนคติของการบริการดีขึ้น คนหน้าบึ้งยิ้มไม่เป็นน้อยลง จะบอกว่าที่พวกเขามาเที่ยวต่างประเทศรวมกันแล้วหลายร้อยล้านคนในช่วงสิบกว่าปีที่ผ่านมา พวกเขาเริ่มเรียนรู้ว่าธุรกิจการท่องเที่ยวต้องมีอะไรและทำอย่างไรบ้าง เพราะเงินของนักท่องเที่ยวนั้นหาง่ายถ้ามั่นใจว่ามีจุดขายและบริการที่ดีพอ

บ้านเรานั้นบ่นเรื่องทัวร์จีน บ่นเรื่องคนจีนนิสัยแย่ๆ เข้ามาทำความเดือดร้อนให้สถานที่ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของเราให้เสียบรรยากาศไปมาก แต่ที่จริงแล้วแม้แต่ทัวร์ศูนย์เหรียญก็ยังจ่ายเงินค่าดอกไม้ไหว้พระ จ่ายค่ายกกระเป๋าให้เด็กโรงแรม หรือแม้แต่ซื้อของกินจากรถเข็นรายทาง 

นั่นคือรายได้ที่ลงไปถึงรากหญ้าทุกบาทที่จ่ายออกไปจากกระเป๋า และถ้าจะดูจากสถิตินักท่องเที่ยวจีนที่จำนวนมากกว่านั้นไม่ได้มากับทัวร์ แต่เดินทางมากันเองระดับที่รู้จักว่าไปจังหวัดไหนจะนอนที่ไหนเดินทางอย่างไร รู้จักร้านอาหารอร่อยตามจังหวัดต่างๆ ดีกว่าคนไทยเสียอีก ไม่ต่างกับที่คนไทยส่วนใหญ่ไปเที่ยวญี่ปุ่นกันเองโดยไม่พึ่งทัวร์หรอกครับ คนไทยรู้แม้กระทั่งร้านขายของมือสองในซอยเล็กตามหัวเมืองของญี่ปุ่นเสียด้วยซ้ำไป

ผมอยากให้มองกรณีศึกษาของไต้หวันที่นักท่องเที่ยวจีนหายไปมากมายหลังจากที่รัฐบาลใหม่ของไต้หวันเปลี่ยนนโยบายแข็งข้อกับจีนแผ่นดินใหญ่ รัฐบาลใหม่ของไต้หวันต้องหานักท่องเที่ยวจากที่อื่นเข้าไปเสริมในทุกวิธีการเพื่อไม่ให้ถูกคนที่ทำมาหากินในเซ็กเตอร์นี้ด่า ในช่วงสองปีที่ผ่านมามีทัวร์ไทยไปไต้หวันเพิ่มขึ้นกว่าครึ่งเลยทีเดียว ยังไม่รวมนักท่องเที่ยวจากที่อื่น

เวลานี้ถึงจำนวนนักท่องเที่ยวของไต้หวันจะมีไม่มากเหมือนเมื่อครั้งทัวร์จีนยังมา แต่การจับจ่ายของคนกลุ่มนี้กลับมีคุณภาพสูงมากกว่าทัวร์จีน ทั้งที่ไต้หวันมีแหล่งท่องเที่ยวเทียบไม่ได้กับไทยหรือจีนแผ่นดินใหญ่เลยแม้แต่น้อย นั่นคือกรณีศึกษาว่าไทยจะทำอย่างไรถ้าลูกค้ารายใหญ่หายไป และจะเดือดร้อนแค่ไหนถ้าเราไม่มีแผนสองเอาไว้ให้เดินแล้วต้องหัวซุนทำแบบธุรกิจท่องเที่ยวเรียกแขกทุกวิถีทางแบบไต้หวันเวลานี้

ตามตัวเลขแล้วทัวร์จีนนั้นมีเพียงหนึ่งในสามของนักท่องเที่ยวที่มาเมืองไทยเท่านั้นเองนะครับ ยังเหลือชาติอื่นๆ อีกสองในสาม และไทยยังไม่ได้ลำบากเหมือนไต้หวันที่ทัวร์จีนหมดไปธุรกิจการท่องเที่ยวจะทรุดลงแต่อย่างไร เพราะกำลังจับจ่ายของนักท่องเที่ยวกระเป๋าหนักที่ไม่ใช่คนจีนนั้นยังอยู่ที่สองในสามและยังมาเที่ยวบ้านเราอยู่ อีกอย่างคือคนจีนที่กระเป๋าหนักและส่วนมากไม่ได้มากับทัวร์นั้นก็ยังรักที่จะมาเมืองไทยทุกปีสองปีอยู่เหมือนเดิม

ผมอยากจะให้ย้อนกลับไปอ่านสิ่งที่ผมเขียนบรรทัดแรกอีกครั้งว่า
"สัญญานที่ไม่ดีของการค้าขายหรือทำธุรกิจคือการที่เราต้องพึ่งพาลูกค้ารายใดรายหนึ่งมากเกินไป เราจะหมดอำนาจการต่อรอง และถ้าเมื่อไรที่ลูกค้ารายนั้นจากไปนั่นคือหายนะทางธุรกิจเลยทีเดียว"
แล้วจะเข้าใจว่าทั้งหมดที่ผมเขียนให้อ่านนั้นผมอยากให้เห็นอะไร

Pat Hemasuk