บทเรียนการเผชิญวิกฤติน้ำท่วมภาคใต้

กทม มีพื้นที่ทั้งหมด 1,500 ตารางกิโลเมตร เมื่อเทียบกับพื้นที่ภาคใต้ทุกจังหวัด กทม มีพื้นที่เพียง 1 ใน 50 ของภาคใต้ทั้งภาค

เทียบกับจังหวัดกระบี่ กทม มีพื้นที่แค่ หนื่งในสี่

เทียบกับนครศรีธรรมราชก็ราว 1 ใน 6

ยิ่งไปเทียบกับสุราษฏร์จังหวัดที่มีพื้นที่กว้างขวางที่สุดของภาคใต้ กทม มีขนาดแค่ 1 ใน 8 ของสุราษฎร์ เท่านั้น

ระยะทางเหนือสุดแถวชุมพรถึงใต้สุดของภาคใต้ นรายาว 750 กิโลเมตร นั่งเครื่องบินก็ราวหนื่งชั่วโมง

ยกขนาดพื้นที่มาเปรียบเทียบกันเพื่อจะบอกว่า เมื่อเกิดภัยธรรมชาติในระยะฉุกเฉิน ต้องอาศัยคนใต้เท่านั้นที่จะช่วยเหลือกันได้ คนต่างพื้นที่ลงไปก็จะหลงทางเสียเปล่าๆ

ยิ่งในระยะสี่ห้าวันแรกที่น้ำเชี่ยวกราก มีทั้งน้ำหมุน น้ำดูดที่เรียกว่าวังน้ำ คนที่ไม่รู้เส้นทางเข้าไปก็ตายเปล่า น้ำที่นั่นแรงมาก

ทำไมน้ำจึงแรงในช่วงที่ฝนหนัก ก็เพราะภูมิประเทศของภาคใต้นั้นมีทั้งเทือกเขา ภูเขา สันเขา เทลงมาหาที่ราบ ลุ่ม เทต่อลงไปหาที่ลุ่มมาก ริมฝั่งทะเล เมื่อน้ำลงมาจึงเหมือนเทมวลน้ำมหึมา เชี่ยวกรากลงมาสู่ทางน้ำ

เป็นเช่นนี้ทั้งชุมพร สุราษฎร์ นคร กระบี่ พัทลุง ยะลา นราธิวาส ปัตตานี ระนอง สบายหน่อยก็ภูเก็ต ภูเขา ที่ราบ ลำคลอง ทะเล

เจอน้ำทะเลหนุนก็จะระบายไม่ได้ ที่ไหลลงห้วย หนอง คลอง บึง ทะเลสาบ ก็จะเจิ่งนองออกมา เรียกว่าน้ำท่วม

แต่ฝนใต้นั้น ดีอย่าง คือลงหนักแบบว่าตกได้ถึงสิบวันสิบคืนไม่หยุด แต่เมื่อหยุดแล้ว ก็จะระบายลงทะเล แผ่นดินอันกว้างใหญ่ดูดซับลงไป อย่างเร็ว ปาล์มมีน้ำมีลูกเยอะหลายปี ยางก็จะดี

วิกฤติเกิดขึ้นช่วงน้ำแรง การเดินทางไปช่วยคนในหมู่บ้านเดียวกัน หรือต่างหมู่บ้านต้องกล้ามาก

ด้วยภูมิประเทศเช่นว่า คนใต้จึงมีแคแรกเตอร์ของคนภูเขา คนเล คนตลาดที่ราบ ต้องบึก ถึก และกล้า

บนเขาก็จะปลูกยาง ปาล์ม กาแฟ ตั้งถิ่นฐานกันแแบบอยู่กันห่างๆ สวนใครสวนมัน

ในตลาดอยู่รวมกันเป็นกลุ่มเรียงรายแบบบางกอก และมีย่านชายทะเล ทำประมง

มีคนบอกว่าสิ่งแวดล้อม และพืชที่ปลูก อาชีพที่ทำ กำหนดแคแรกเตอร์และวิถีชีวิตของคน และลูกหลานของเขา

คนใต้ก็เป็นเช่นนั้น เป็นชีวิตที่ต้องพึ่งพาตนเอง และพึ่งพาผู้อื่นด้วย เช่น ขอแรงมาจับงูจงอาง หรืองูเห่า 55

เมื่อน้ำมา ผมก็รู้ว่าระบบลอจิสติกส์ของประเทศเข้าไม่ถึงในสี่ห้าวันแรก เราจึงได้เรียนรู้จิตใจและการแก้ไขปัญหาของคนที่ควรบันทึกไว้ ทำเป็นแผนชาติ

เมื่อน้ำมา
คนที่มีบ้านว่าง มีโรงแรม มีรีสอร์ทประกาศให้ครอบครัวเข้าไปอยู่ได้ฟรี ดูแลเรื่องอาหารด้วย นี่คือคุณธรรมอันประเสริฐที่ต้องยกย่อง ปลูกฝังให้อยู่กับสังคมไทย เรายังมีภัยพิบัติที่ต้องเผชิญร่วมกันตราบที่มีชาติไทยยืนอยู่

คนในบริเวณใกล้เคียงกันช่วยกันยกของ ขนย้ายของ ช่วยพาหนีสู่ที่ปลอดภัย ไม่ว่าจะเป็นถนน โรงเรียน ศาลาประชาคม

พระหุงข้าว ทำอาหาร ลากเรือ เดินลุยน้ำมาแจกอาหารประชาชน ได้กินข้าวก้นบาตรก็ได้บุญจากศรัทธาแล้ว นี่พระทำมาให้กินถึงที่ บุญสุดๆ นี่คือแนวทางจรรโลงพระพุทธศาสนาให้อยู่ในใจคนไทยตลอดไป

หลวงปู่ทวด พ่อท่านคล้าย พระภาคใต้เป็นเช่นนี้ สาธุ ขอให้รักษาความเป็นธรรมดาของสงฆ์ไว้เถิด ผมเห็นภาพหลายๆๆๆๆวัดมาก ศาสนามั่นคงแล้ว

คนไทยพุทธ อิสลาม ช่วยกันทำอาหาร แพคอาหารไปแจกจ่ายหมู่บ้าน อำเภอที่ถูกน้ำล้อม ญาติของพวกเขาทั้งนั้น หมู่บ้านมุสลิมทำอาหารไปแจกที่ชะอวด พระไปแจกอาหารหมู่บ้านมุสลิม เขาอยู่กันมาเช่นนี้ยาวนาน ในจังหวัดภาคใต้มีพี่น้องมุสลิมเยอะ หลายมัสยิดโดนน้ำท่วม ลุงตู่อย่าลืมดูแลครับ

คนบนเขาคีรีวงศ์ลงมาช่วยคนตีนเขาที่ชะอวด

หมู่บ้านที่มีของพอ ได้รับของมาเกินความต้องการรีบขนของลงเรือเอาไปให้ผู้คนในหมู่บ้านที่อยู่ลึกเข้าไป เยี่ยมมาก ใจสูงครับ

ภาพหลายภาพของคนที่นั่งแช่น้ำกินกาแฟคุยการเมืองกัน อย่างสบายอารมณ์แสดงถึงใจคน ใจเป็นประธาน เข้าใจธรรมชาติ คือ เข้าใจธรรมะ อยู่ใต้ฟ้า ต้องมีน้ำ น้ำมาแล้วก็ไป บ่นไปก็ไม่ได่อะไร สติไม่แตกชีวิตก็มีความสุข

พี่ประทีปรุ่นพี่ของผม คนเอาของไปให้ก็ไม่รับ มีพอแล้ว ขอให้ไปช่วยคนอื่น

ที่สำคัญพวกเขานิ่งมาก คนใต้ชินกับน้ำครับ นี่เป็นเรื่องที่ต้องเข้าใจ และไม่กลัว อยู่ได้โดยไม่มีไฟฟ้า ที่นั่นอากาศดี จุดตะเกียงก็โรแมนติก

น้ำสะอาด ไม่คัน มีดินเป็นแร่ธาตุ

คุณน้ำผื้ง พิมพ์รพี ที่กระบี่ พา ผจก ใหญ่ การบินไทยไปแจกข้าวเหนียวไก่ทอดฮาลาล รู้วัฒนธรรม และเกรงใจกัน เป็นเรื่องสำคัญในสังคม ไปช่วยจังหวัดอื่นก่อนที่กระบี่จะโดนน้ำ 55

เครือข่ายประชาชนที่เกิดจากความเป็นเพื่อน คนในชุมชนช่วยกันทำอาหารไปให้ยามคับขัน ใช้เงินสองแสนกว่าบาท ช่วยคนมากมาย หลายบ้านหม้อหุงข้าวลอยน้ำไป ไฟไม่มีหุงข้าวไม่ได้

ภาพที่ผู้คนช่วยกันแชร์ให้ช่วยหมา แมว วัว ควาย เป็ด ไก่แสดงถึงจิตใจครับ


นี่คือความดีงามที่ปรากฎในสังคมยามวิกฤติ ในพื้นที่ต่างๆ
ที่ต้องบันทึกไว้

ที่จริงคนใต้นั้นอยู่กับน้ำล้อมเป็น นิ่ง หุงข้าวด้วยฟืนเป็น ยุคนี้คงไม่มีถ่านแล้ว แต่คนที่เดือดร้อนคือท่วมมิดบ้าน ต้องอยู่บนหลังคา

ไข่ต้ม ปลาเค็ม กุ้งหวาน ก็อยู่ได้ ปลากระป๋องจัดการได้ง่าย บรรจง นะแสบอก

มีแหสักสองหัวก็จับปลาหมอ ปลาต่างๆมาแกงได้ ใบไม้ ต้นอ้อก็ทำแกงส้มได้แล้ว

มีอาหารไว้รอบบ้านก็ไม่อด หลังฝนอ้อ ผักบุ้งขื้นมากมาย เห็ดด้วย อาหารรอบบ้านสำคัญนะ

ประชาชนคือพระเอกของงานนี้

ยุคนี้คนใช้เฟสบุค ไลน์ โทรศัพท์ส่งข่าวถึงกัน ทุกคนมี มีผู้ระดมเงินไปเติมซิมซื่งดีมาก สื่อสารกันได้ รู้ข่าวกันหมด

ดีกว่าทีวีเยอะ เชื่อเถอะ อันนั้นมันเซนเซชั่น แต่ไม่ทั่วถึง ก็พื้นที่ตั้ง 50 เท่าของ กทม

Power bank และ หลอดไฟ Led ช่วยพลังงานโทรศัพท์ สื่อสาร

หน่วยราชการในพื้นที่ก็รู้พื้นที่ รู้คน ทำได้ตรงจังหวะ

ในวิกฤติไม่ต้องการคำพูด และน้ำลาย ความแตกตื่น ต้องการคนทำงาน แก้ไขปัญหาอย่างนิ่งๆ ครั้งนี้ดีมาก ไม่มีภาพการบริจาคเสื้อผ้า รองเท้าไปเน่าที่ดอนเมือง

ทหารนั้นชินกับการบริหารวิกฤติอย่างเป็นขั้นตอน แบบนิ่งๆ ไม่แตกตื่น ทำกันได้ดีครับ สมกับที่นายกเป็นทหารราบ ทหารราบสนใจรายละเอียดของพื้นที่

มีคนไปช่วยกันเยอะ ดูในรายงานของมหาดไทย แต่ทำแบบเงียบซึ่งดีมาก

หน่วยราชการ รัฐวิสาหกิจ เช่น การไฟฟ้า กรมทางหลวง มหาดไทย ทหาร ตำรวจ ศึกษา ปศุสัตว์ สาธารณสุข ทำได้ดี หน่วยงานด้านเศรษฐกิจ เช่น ธนาคาร ประกันสังคม คลัง ก็ออกมาตรการเร็วมาก

ข้าวที่พาณิชย์จะเอาไปให้อย่าลืมสวนยางด้วยแล้งมาสองปีแล้ว ช่วงนี้หน้าฝนกรีดยางไม่ได้ ต้องเอาปทุม หอมมะลิ ข้าวนุ่มนะ คนใต้ไม่กินข้าวแข็ง คือ หุงแล้วแข็ง ชาวบ้านไม่กิน ตรวจสอบถึงปลายทางด้วยครับ อย่าให้พ่อค้าโกงแบบน้ำท่วมปี 54 ชาวบ้านด่าตามหลัง

น้ำผื้งทำดี รู้รายละเอียดในการหาข้าวให้ชาวบ้าน

เกษตรเตรียมทีมไปสอนเรื่องดูแลปาล์ม ยาง หลังน้ำท่วมซะ

ราคาหญ้าแห้งขื้นมาเท่าตัว ทหารช่วยหน่อยครับ

ไข่จะขาด เพราะไก่ตาย ไก่เครียด ซีพีช่วยดูแลอย่าให่้ราคาขื้นนะครับ บริษัทที่ผลิตไข่ต่างๆด้วย

ดูแลว่ายาราคาไม่ขึ้นนะครับ พารา ยาแก้น้ำกัดเท้า

โรงพยาบาลช่วยเรียกคนไข้ที่ไม่ได้ไปตามนัดเพราะน้ำท่วมหน่อย เบาหวาน ตับไต เที่ยวนี้ตายไป 40 แล้ว

คมนาคมช่วยเร่งทำสะพานที่ขาดให้เหมือนเดิม แบร์ลี่ย์ช่วยมาก แต่รถวิ่งช้า ค่าขนส่งแพง ทำให้ไว คนจะได้ไปเที่ยว

หม้อหุงข้าวส่งลงไปเยอะๆหน่อย หม้อหายกันเพียบ อย่าให้ราคาขื้น

บันทึกเรื่องดีงามไว้ก่อน เดี๋ยวตามด้วยแผนเผชิญวิกฤติ

รัฐบาลยกปัญหาน้ำท่วมใต้เป็นวาระแห่งชาติแล้ว ต้องมีแผนปฏิบัติการเหมือน Pandemic Preparedness ป้องกันไข้หวัดระบาด ตายทีครึ่งประเทศ

ขอบคุณข้อมูลจากเพื่อนเพจนะครับ

ชื่นชมชาวใต้ที่ผ่านมาด้วยดี นิ่ง มีสติ และสง่างามมาก เป็นบทเรียนให้ประเทศอีกนาน

ถ้าจะมีฝนมาอีกอย่าให้เกิน 100 ซม. แล้วกัน ดินอุ้มน้ำอยู่

การเตรียมการก็ตุนข้าวสาร ปลาเค็ม ปลาย่าง เครื่องแกงส้ม พริก เคย มาม่า ปลากระป๋อง กุ้งหวานก็พอแล้ว มีโอ่งรองน้ำฝนก็มีน้ำล่ะ อ้อ หายาแก้ไข้ อัดแบดโทรศัพท์ด้วย

เขียนผิดตรงไหนบอกด้วยนะครับ

โชคดีครับ สนามบินนครศรีเปิดแล้ว หาดใหญ่ก็เปิดแล้ว นักท่องเที่ยวเต็มสมุยเหมือนเดิม

หน้านี้ก็งี้แหละ

ธรรมะคือ ธรรมชาติ

อยู่ภาคใต้นี่มีบุญนะครับ คนบินมาเที่ยวจากทั่วโลก

ข่าวน้ำท่วมใต้ไม่ดังระดับโลก ที่อื่นแรงกว่าไทยเยอะ

บทความนี้ยาว แต่สั้นมากเมื่อเทียบกับสิ่งดีงามที่ควรบันทึกเรียนรู้ครับ

สมเกียรติ โอสถสภา